Kehribar, milyonlarca yıl önce ağaçlardan akan reçinenin fosilleşmesiyle oluşur. Bu süreç, binlerce yıl boyunca devam eder ve reçine, toprak altında yüksek basınç ve sıcaklık altında sertleşir. Bu fosilleşme süreci sırasında bazen reçinenin içine böcekler, bitkiler ve hatta küçük hayvanlar hapsolur, bu da kehribarı eşsiz ve değerli kılar. Kehribarın en bilinen çıkarım bölgeleri Baltık Denizi kıyıları, Dominik Cumhuriyeti ve Türkiye'nin bazı bölgeleridir. Baltık kehribarı, dünyanın en kaliteli kehribar türü olarak kabul edilir ve özellikle tesbih yapımında sıkça tercih edilir.
Kehribar, antik çağlardan beri süs eşyası, dini objeler ve tılsımlar yapımında kullanılmıştır. Eski Mısırlılar, kehribarı ölümden sonraki hayatta koruyucu bir tılsım olarak kullanırken, Romalılar ticarette değerli bir ürün olarak görmüştür. Osmanlı döneminde ise padişahların ve saray ileri gelenlerinin kehribar tesbih kullandığı bilinmektedir.
Doğal kehribar, tamamen fosilleşmiş reçineden oluşurken, yapay kehribar genellikle plastik, cam veya sentetik reçinelerden üretilir. Doğal kehribarın sıcaklığı, hafifliği ve kendine has bir dokusu vardır. Yapay kehribar ise genellikle daha ağır ve soğuktur. Gerçek kehribarı anlamak için basit bir test yapabilirsiniz: Tuzlu suya bıraktığınızda doğal kehribar suyun üstünde yüzerken, yapay olanlar batar.
Damla Kehribar: En saf ve değerli kehribar türüdür.
Ateş Kehribar: Kırmızı ve turuncu tonlarıyla dikkat çeker.
Sıkma Kehribar: Kehribar tozlarının sıkıştırılmasıyla elde edilir.
Pres Kehribar: Küçük kehribar parçalarının ısı ve basınçla birleştirilmesiyle yapılır.
Nemden Koruyun: Kehribar, nemle temas ettiğinde çatlayabilir veya matlaşabilir. Bu yüzden su ve nemden uzak tutulmalıdır.
Kimyasallardan Uzak Tutun: Parfüm, deodorant, alkol ve diğer kimyasal maddeler kehribarın yapısını bozar.
Yumuşak Bezle Silin: Mikrofiber veya pamuklu bezlerle düzenli olarak silin ve tozlardan arındırın.
Güneş Işığından Kaçının: Uzun süre güneş ışığına maruz kalan kehribar, rengini kaybedebilir.
Kendi Kutusunda Saklayın: Kehribar tesbihinizi, diğer takı ve metallerle temas etmeyecek şekilde ayrı bir kutuda muhafaza edin.
Zeytinyağı ile Ovun: Bir pamuk yardımıyla kehribarı hafifçe zeytinyağıyla silin. Bu, hem temizler hem de parlaklık kazandırır.
Doğal Balmumu Kullanın: Balmumu, kehribarın doğal parlaklığını artırmak için idealdir.
Yün Kumaşla Parlatma: Kehribarı yün bir kumaşla nazikçe ovarak doğal parlaklığını geri kazanabilirsiniz.
Sirke ve Su Karışımı: Çok az miktarda sirkeyi suyla karıştırarak nazik bir temizlik sağlayabilirsiniz.
Kehribar taşı, çıkarıldıktan sonra özenle temizlenir ve işlenir. Öncelikle taş, belirli ölçülerde kesilir. Ardından özel bıçaklarla tesbih taneleri şekillendirilir. Zımpara ile pürüzsüz hale getirilen taneler, cilalanarak parlaklık kazandırılır. Geleneksel tesbih yapımında her adım ustalık gerektirir.
Ham Kehribarın Seçimi: En kaliteli kehribar seçilir.
Kesim ve Şekillendirme: Taşlar dikkatlice kesilir ve işlenir.
Zımparalama: Tesbih taneleri pürüzsüz hale getirilir.
Delik Açma: Taneler dizilecek şekilde delinerek hazırlanır.
Cilalama ve Parlatma: Nihai parlaklık kazandırılır ve kullanıma hazır hale getirilir.
Ateş kehribar, yüksek ısıyla işlenerek şekillendirilen bir kehribar türüdür. Usta zanaatkarlar, bu işlemi titizlikle yapar ve her tesbih tanesini özenle hazırlar. Isıtma sırasında dikkatli olunmalıdır çünkü fazla ısı kehribarı çatlatabilir. Geleneksel yöntemlerle yapılan ateş kehribar tesbihler, koleksiyoncular tarafından büyük ilgi görür.
Taneleri Hazırlayın: Tüm taneler eşit boyutta ve pürüzsüz olmalıdır.
İp veya Misinayı Seçin: Dayanıklı bir ip veya misina tercih edin.
Taneleri Dizme: Taneleri dikkatlice dizin.
Düğümleme: İpi sabitleyin ve düğümlerin sağlam olduğundan emin olun.
Son Kontrol: Tüm tanelerin eşit dizildiğini kontrol edin.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
Taneler arasında eşit mesafe bırakın.
Düğüm yerlerinin sağlam olmasına özen gösterin.
Kaliteli malzemeler kullanın.
Kehribar, işlem öncesinde hafif ısıtılarak yumuşatılır. Buhar veya ılık su kullanarak kehribarı yumuşatabilir ve kolayca şekil verebilirsiniz. Ancak aşırı ısı kehribarı kırılgan hale getirebilir, bu yüzden dikkatli olunmalıdır.
Kehribar tesbihlerinizin bakımını doğru yaparak, nesilden nesile aktarılabilecek bir değer haline getirebilirsiniz. Bu rehberle, kehribar tesbihlerinizi uzun yıllar ilk günkü gibi kullanabilirsiniz.
